De pensioen-dekkingsgraad is ultimo augustus op dezelfde stand geëindigd als eind juli, ondanks de oplopende aandelenkoersen. De dekkingsgraad van het gemiddelde Nederlandse pensioenfonds stond in de PensioenThermometer (www.pensioenthermometer.nl) op 31 augustus op 107%, wat dezelfde stand was als op 31 juli. Zakelijk is er weliswaar een stijging gerealiseerd van bijna 4%, maar door de rentedaling zijn de fondsreserves per saldo niet gestegen.

In augustus 2008 zijn de wereldwijde aandelenkoersen met circa 3,5% gestegen en onroerend goed zelfs met 7,5%. Dit heeft een positief effect gehad op de waarde van de beleggingen van het gemiddelde Nederlandse pensioenfonds. Maar aandelen en onroerend goed vormen slechts een deel van de pensioenbeleggingen; de helft bestaat uit vastrentende waarden. Daarnaast is de stijging van aandelen in de maand augustus teniet gedaan door de daling van de rente die pensioenfondsen hanteren voor het contant maken van de pensioenverplichtingen. Deze rentetermijnstructuur is over vrijwel de hele linie gezakt.

Sneller herstel dan verwacht
De gelijkblijvende dekkingsgraad is desondanks toch goed nieuws voor de pensioenfondsen. Per saldo heeft het gemiddelde pensioenfonds al binnen een half jaar de minimum-vereiste positie van 105% bereikt (vermogen versus verplichtingen) en is dus nu alweer uit dekkingstekort. Toen de plannen voor het herstel van de financiële positie rond afgelopen april bij de toezichthouder DNB werden ingediend, werd nog uitgegaan van een gemiddelde hersteltermijn van circa drie jaar (met een maximum van vijf jaar). Per saldo heeft het gemiddelde Nederlandse pensioenfonds na een dieptepunt van circa 87% begin maart nu dus al weer 20%-punten gewonnen dit jaar.

Stabilisatie van de markten heeft een goede invloed op het herstel van de pensioenreserves. Pensioenfondsen zijn net als iedere andere investeerder gebaat bij rustige markten. De onderliggende beleggingen en de rentetermijnstructuur zijn inmiddels minder volatiel dan enige maanden geleden. Toch is de stijging van de waarde van de aandelen in de maand augustus weer genivelleerd door de rentetermijnstructuur, die over vrijwel de hele linie is gezakt.Een dalende rente betekent een stijging van de pensioenverplichtingen.

De onderstaande grafiek toont de daling van de rente in de maand augustus. Ter illustratie is er een voorbeeld uitkeringenreeks in geprojecteerd. 

Als de pensioenfondsen de stijging van de dekkingsgraad weten vast te houden in de rest van het jaar, zal er in een aantal gevallen zelfs weer voorzichtig aan indexatie gedacht kunnen worden. Natuurlijk zijn er individuele uitschieters naar boven en beneden, maar het gemiddelde Nederlandse pensioenfonds staat er nu al weer een stuk beter voor dan een half jaar geleden verwacht of zelfs voor mogelijk gehouden werd.

RTS als maatstaf verhoogt volatiliteit
Daarmee is nog niet gezegd dat de situatie weer genormaliseerd is. Zoals de PensioenThermometer laat zien, is de rente op de veilige staatsobligaties nog steeds hoger dan de rentetermijnstructuur die de pensioenfondsen moeten hanteren. Het verschil is in augustus zelfs iets verder opgelopen. Bij het toepassen van deze alternatieve rekenrente zou de dekkingsgraad nog eens 5% hoger liggen. Binnen enkele dagen zal de Commissie Don op verzoek van minister Donner adviseren over de te hanteren parameters onder het Financieel Toetsingskader voor pensioenfondsen. Alhoewel de rente daar formeel geen onderdeel van uitmaakt, wordt wel een aanbeveling hierover verwacht. De rente blijkt in de praktijk immers een bron van volatiliteit voor de dekkingsgraad van veel pensioenfondsen.

Als u meer informatie wenst over de PensioenThermometer™, neemt u dan contact op met Arnold Jager (arnold.jager@hewitt.com) of Michiel Cleij (michiel.cleij@hewitt.com) van Hewitt in Amsterdam: 020 6609 400.

Hewitt Associates: With more than 65 years of experience, Hewitt Associates (NYSE: HEW) is the world's foremost provider of human resources outsourcing and consulting services. The firm consults with more than 2,300 companies and administers human resources, health care, payroll, and retirement programmes on behalf of more than 340 companies to millions of employees and retirees worldwide. Located in 35 countries, Hewitt employs approximately 24,000 associates. For more information, please visit www.hewitt.com.